Voedselbanken bereiden zich voor op flinke groei

In de periode januari tot en met juni 2020 maakten 120.000 unieke personen gebruik van voedselhulp. Op de peildatum 30 juni zijn er 8,5% meer huishoudens die gebruik maken van de voedselbank dan op dezelfde datum in het voorgaande jaar. Opvallend is het enorme verschil tussen voedselbanken. De toename in Amsterdam was met 26% verreweg het grootst. Vrijwel alle grote steden tonen overigens hogere groeicijfers dan gemiddeld. In 44, voornamelijk kleinere, gemeenten daalt het aantal klanten. De meest voor de hand liggende verklaring hiervoor lijkt te liggen in de beroepsgroepen die het hardst getroffen worden door corona, zoals horeca, de culturele sector, sport en transport. Mensen met dergelijke beroepen maar ook flexwerkers zijn meer dan gemiddeld aanwezig in de grote steden.

Gezien de economische krimp, de verwachte faillissementsgolf en het snel oplopende werkloosheidcijfer, bereiden de voedselbanken zich voor op een flinke groei in de komende 12 maanden. Nu al worden wekelijks 1 miljoen producten ingezameld, verdeeld over de 10 Regionale Distributiecentra en via 171 voedselbanken uitgedeeld aan de klanten. De druk op het logistieke proces zal toenemen nu de lokale en regionale verschillen zo groot blijken. Om aan voldoende goed en gezond eten te komen, zullen de voedselbanken ook nieuwe wegen moeten inslaan. Veel producenten en retailers zijn actief bezig om verspilling aan te pakken, waardoor het aanbod voor de voedselbanken naar verwachting onder druk komt.

Sinds 2013, het eerste jaar waarop de voedselbanken hun gezamenlijke data publiceren, was er elk jaar een zomerdip zichtbaar. In de periode juni-juli daalde het aantal klanten dan met zo’n 2,5 – 5%. In 2020 constateren de voedselbanken voor het eerst dat er nauwelijks sprake is van een zomerdip en dat de procentuele groei rond de 8,5 % blijft in deze maanden. Dit zou een gevolg van corona kunnen zijn.

Veel mensen die door de corona crisis nu in de problemen komen (bv. ZZP’ers, ondernemers, flexwerkers) zullen onterecht kunnen veronderstellen dat ze niet in aanmerking komen voor voedselhulp omdat ze bv. een eigen koopwoning hebben. De toelatingscriteria van de voedselbanken zijn echter anders. Of je in aanmerking komt voor hulp van de voedselbank, hangt af van de hoeveel geld die je maandelijks overhoudt voor eten en drinken. Eenvoudig gezegd werkt het zo: we tellen alle inkomsten op. En trekken daar vaste lasten vanaf. Denk daarbij aan huur, water en licht. Er blijft dan een bedrag over voor boodschappen en kleding. Is dit bedrag lager dan ons ‘normbedrag’? Dan kom je in aanmerking. Voedselbanken roepen mensen op om zich niet nu onnodig in de schulden te steken met alle lange termijn gevolgen van dien. Als corona ons iets leert is dat ‘het iedereen kan overkomen’.